Một cell pin xe điện, cực dương than chì (điện cực âm của pin) và lõi khoan than chì được nhìn thấy tại trung tâm nghiên cứu và phát triển của công ty cực dương than chì Talga Group ở Cambridge, Anh. Trung Quốc là nước xuất khẩu than chì hàng đầu thế giới và tinh chế hơn 90% than chì trên thế giới thành vật liệu được sử dụng trong hầu hết các loại pin xe điện.

Bộ thương mại Trung Quốc đã công bố hạn chế xuất khẩu than chì kim loại cho pin xe điện vào thứ Sáu, vài ngày sau khi Hoa Kỳ áp đặt các hạn chế chặt chẽ hơn đối với các lô hàng chip trí tuệ nhân tạo – AI sang nước này.

Nước này hiện sẽ yêu cầu giấy phép xuất khẩu đối với một số sản phẩm than chì, một động thái được cho là nhằm bảo vệ an ninh quốc gia.

Trung Quốc là nước sản xuất và xuất khẩu than chì hàng đầu thế giới. Nó tinh chế hơn 90% than chì trên thế giới thành vật liệu được sử dụng trong hầu hết các cực dương của pin EV (phần tích điện âm của pin).

Bộ thương mại Trung Quốc cho biết động thái này “có lợi cho việc đảm bảo an ninh và ổn định của chuỗi cung ứng và chuỗi công nghiệp toàn cầu, đồng thời có lợi cho việc bảo vệ an ninh và lợi ích quốc gia tốt hơn”.

Nói thêm rằng nó không nhắm mục tiêu vào bất kỳ quốc gia cụ thể nào.

Động thái của Bắc Kinh diễn ra trong bối cảnh cuộc chiến thương mại và công nghệ gay gắt với phương Tây, với việc nhiều chính phủ nước ngoài gia tăng áp lực lên các công ty Trung Quốc về hoạt động công nghiệp của họ.

Liên minh Châu Âu đang cân nhắc việc đánh thuế đối với xe điện do Trung Quốc sản xuất, cho rằng họ được hưởng lợi một cách không công bằng từ các khoản trợ cấp.

Theo dữ liệu hải quan Trung Quốc, những người mua than chì hàng đầu từ Trung Quốc bao gồm Nhật Bản, Hoa Kỳ, Ấn Độ và Hàn Quốc.

Tình trạng thiếu than chì sắp xảy ra?

Theo các hạn chế mới, Trung Quốc sẽ yêu cầu các nhà xuất khẩu nộp đơn xin giấy phép vận chuyển hai loại than chì, bao gồm vật liệu than chì tổng hợp có độ tinh khiết cao, độ cứng cao và cường độ cao, than chì vảy tự nhiên và các sản phẩm của nó.

Bộ thương mại cho biết ba loại mặt hàng than chì “có độ nhạy cảm cao” đã được kiểm soát tạm thời và được đưa vào danh sách mới.

Trong khi đó, nước này đã bỏ các biện pháp kiểm soát tạm thời đối với 5 mặt hàng than chì ít nhạy cảm hơn được sử dụng trong các ngành công nghiệp cơ bản như thép, luyện kim và hóa chất.

Chang Ke, nhà phân tích tại công ty tư vấn Mysteel, cho biết các biện pháp mới có hiệu lực từ ngày 1 tháng 12 sẽ đảm bảo nguồn cung than chì trong nước cho mục đích quân sự, chẳng hạn như trong lãnh vực hàng không vũ trụ, cũng như sản xuất pin trong nước.

Với doanh số bán xe điện ngày càng tăng, các nhà sản xuất ô tô đang chạy đua để khóa nguồn cung từ bên ngoài Trung Quốc, nhưng tình trạng thiếu hụt đang ngày càng gia tăng.

Chang cho biết: “Đó là một hạn chế đối với nguyên liệu xe điện chảy ra ngoài vì nhiều công ty năng lượng mới đang ngày càng xây dựng nhiều nhà máy hơn ở nước ngoài”.

Giá than chì ‘có khả năng tăng’?

Cổ phiếu của các nhà sản xuất pin và phương tiện sử dụng năng lượng mới của Trung Quốc đã tăng sau thông báo của Bộ.

Các biện pháp hạn chế than chì của Trung Quốc tương tự như các biện pháp mà nước này áp đặt đối với hai kim loại sản xuất chip là gallium và germanium, kể từ ngày 1 tháng 8.

Gần đây, các hạn chế đã làm giảm xuất khẩu những kim loại đó từ Trung Quốc và đẩy giá bên ngoài nước này tăng cao.

Các nhà phân tích cho biết vẫn chưa rõ các biện pháp mới đối với than chì sẽ có tác động như thế nào trong thời gian ngắn.

Ivan Lam, nhà phân tích cấp cao tại Counterpoint Research, cho biết: “Việc kiểm soát này không phải là lệnh cấm hoàn toàn và không có tác động đáng kể đến bất kỳ ngành nào trong thời gian kiểm soát tạm thời trước đó”.

Theo Mysteel, giá than chì vảy tự nhiên là 3.950 nhân dân tệ (khoảng 540 USD)/tấn trong tuần này, giảm 25% so với đầu năm nay do nhu cầu từ lãnh vực xe điện giảm.

Tuy nhiên, Lam của Counterpoint cho rằng giá than chì có thể sẽ tăng.

Ông cho biết: “Chúng tôi tin rằng giá than chì trung bình sẽ tiếp tục tăng trong tương lai do mất cân đối cung cầu, bao gồm cả Nga, một trong những nhà cung cấp than chì lớn trước chiến tranh Nga-Ukraine”.

Theo Mysteel, Trung Quốc đã giảm khai thác than chì tự nhiên trong những năm gần đây để bảo vệ môi trường, thay vào đó tăng sản lượng than chì tổng hợp kể từ năm 2021. Dạng tổng hợp hiện chiếm 70% sản lượng của Trung Quốc.

Nguồn Reuters