Từ những giao dịch viên Wall Street đến đại lý ô tô cho đến người mua nhà, người Mỹ đều mong muốn Cục Dự trữ Liên bang bắt đầu cắt giảm lãi suất và giảm nhẹ gánh nặng cho người đi vay.

Fed được cho là sẽ làm như vậy trong năm nay – có thể là vài lần. Về lạm phát, được đo bằng thước đo ưa thích của nó, đã tăng vào nửa cuối năm 2023 với tỷ lệ hàng năm khoảng 2% – mức mục tiêu của Fed. Tuy nhiên, trong tuần này, một số quan chức ngân hàng trung ương nhấn mạnh rằng họ vẫn chưa sẵn sàng kích hoạt.

Tại sao, khi lạm phát gần như đã được kiểm soát và lãi suất chủ chốt của Fed ở mức cao nhất trong 22 năm, bây giờ không phải là lúc để cắt giảm hay sao?

Hầu hết các nhà hoạch định chính sách của Fed đều cho biết họ lạc quan rằng ngay cả khi nền kinh tế và thị trường việc làm tiếp tục phát triển, áp lực lạm phát sẽ tiếp tục hạ nhiệt. Nhưng họ cũng cảnh báo rằng nền kinh tế có vẻ mạnh mẽ đến mức có nguy cơ thực sự là giá cả có thể tăng vọt trở lại.

Và một số người lo lắng rằng nếu họ cắt giảm lãi suất ngay bây giờ và lạm phát tăng trở lại, thì Fed có thể bị ép buộc phải đổi hướng và phải tăng lãi suất lại.

“Lịch sử kể rằng có nhiều trường hợp lạm phát làm giả,” Tom Barkin, chủ tịch Ngân hàng Dự trữ Liên bang Richmond, phát biểu trong một bài phát biểu vào thứ Năm. Lạm phát dường như đã bị đánh bại vào năm 1986, Barkin lưu ý, khi Paul Volcker là chủ tịch Fed. “Fed giảm lãi suất, nhưng lạm phát sau đó lại tăng lên vào năm sau, buộc Fed phải đổi hướng,” ông nói. “Tôi rất muốn tránh được cuộc đi xe lửa này nếu có thể,” Barkin nói, ông là một trong 12 quan chức của Fed có quyền bỏ phiếu về chính sách lãi suất trong năm nay.

Một số quan chức đã nói họ muốn thêm thời gian để xem xét liệu lạm phát có tiếp tục giảm đi hay không. Trong khi đó, họ lưu ý rằng nền kinh tế đủ mạnh mẽ để tồn tại mà không cần cắt giảm lãi suất. Ví dụ, tháng trước, các nhà tuyển dụng ở Mỹ đã tăng mạnh và tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức 3,7%.

“Họ sẽ tiến hành từ từ và cần thời gian,” Steven Blitz, nhà kinh tế trưởng Hoa Kỳ tại GlobalData TS Lombard, nói rằng : “Họ sẵn lòng nói rằng, ‘Chúng tôi không biết, nhưng chúng tôi có thể đợi nên chúng tôi sẽ đợi.’ “

Sự vững chãi của nền kinh tế cũng đặt ra câu hỏi về hiệu quả của việc Fed đã tăng lãi suất 11 lần. Nếu việc tăng lãi suất cho vay chỉ hạn chế nền kinh tế một cách rất nhẹ, một số quan chức có thể kết luận rằng lãi suất cao nên được duy trì trong thời gian dài hơn hoặc chỉ cần ít cắt giảm lãi suất.

“Tôi không cảm thấy có sự cấp bách ở đây,” Loretta Mester, chủ tịch Ngân hàng Dự trữ Liên bang Cleveland, nói với các phóng viên vào thứ Ba. “Tôi nghĩ rằng vào cuối năm nay, nếu các vấn đề diễn ra như dự kiến, chúng ta sẽ có thể bắt đầu giảm lãi suất.”

Tuy nhiên, sự thận trọng của họ cũng mang theo những rủi ro. Hiện tại, nền kinh tế dường như đang trên đà “hạ cánh êm”, trong đó lạm phát sẽ bị đánh bại mà không gây ra sự suy thoái hoặc tỉ lệ thất nghiệp cao. Nhưng càng lâu dài nếu lãi suất vay cao được duy trì, càng nâng cao rủi ro rằng nhiều công ty và người tiêu dùng sẽ ngừng vay và tiêu tiền, làm suy yếu nền kinh tế và có thể đẩy tới một sự suy thoái.

Lãi suất cao cũng có thể làm tăng sự khó khăn của các ngân hàng đang gánh vác những khoản vay bất động sản thương mại xấu, điều đó sẽ khó tái thiết tài chánh ở mức lãi suất cao hơn.

Chi phí vay cao đã trở thành nỗi đau đầu cho đại lý xe Chrysler-Jeep của David Kelleher ngay ngoại ô Philadelphia. Chỉ cách đây 2 năm rữa, Kelleher nhớ lại, khách hàng của ông có thể vay mua ô tô với lãi suất dưới 3%. Bây giờ, họ sẽ may mắn nếu có được khách mua với lãi suất 5,5%.

Khách hàng có thể trả trả góp hàng tháng, ví dụ, người mua chỉ trả góp $400/tháng vào ba năm trước thì giờ đây họ sẽ phải trả gần $650/tháng với giá xe hơi cao và lãi suất tăng. Xu hướng này đang đẩy nhiều khách hàng của ông chuyển sang mua xe đã qua sử dụng với giá rẻ hơn – hoặc tệ hơn là không mua gì cả.

“Chúng ta cần chính phủ can thiệp vào lãi suất … và hiểu rằng họ đã hoàn thành mục tiêu giảm lạm phát,” Kelleher nói. “Nếu lãi suất có thể giảm, tôi nghĩ chúng ta sẽ bắt đầu bán được nhiều xe hơn.”

Kelleher có thể có được ước ao của mình vào tháng 5 hoặc tháng 6 tới, khi mà hầu hết các nhà kinh tế dự kiến Fed sẽ bắt đầu giảm lãi suất cơ bản, hiện tại đang ở mức khoảng 5,4%. Vào tháng 12, tất cả trừ hai trong số 19 nhà hoạch định chính sách của Fed dự kiến ngân hàng trung ương sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay. (12 trong số 19 người này thực sự có quyền bỏ phiếu về chính sách lãi suất hàng năm.)

Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế đã tăng tốc kể từ đó. Trong ba tháng cuối năm ngoái – 2023, nền kinh tế đã mở rộng với mức tăng trưởng hàng năm ước tính là 3,3%. Các cuộc khảo sát của các nhà sản xuất và nhà cung cấp dịch vụ, như các nhà bán lẻ, ngân hàng và công ty vận chuyển, cũng cho biết doanh nghiệp đã sôi động hơn vào tháng trước.

Tổng cộng, các báo cáo mới nhất cho thấy rằng nền kinh tế có thể không đang hướng tới “hạ cánh êm” mà thay vào đó là điều mà một số nhà kinh tế gọi là “không hạ cánh.” Theo họ, điều đó có nghĩa là có một kịch bản mà trong đó nền kinh tế sẽ vẫn mạnh mẽ và lạm phát là mối đe dọa tiềm ẩn, có thể bị kẹt trên mức tiêu chuẩn của Fed. Dưới kịch bản này, Fed sẽ cảm thấy buộc phải duy trì lãi suất ở mức cao trong một khoảng thời gian kéo dài hơn.

Powell có nói tuần trước rằng trong khi Fed muốn thấy “tăng trưởng mạnh mẽ” tiếp tục, một nền kinh tế mạnh mẽ đe dọa làm tăng lạm phát lên.

“Tôi nghĩ đó là một rủi ro … là lạm phát sẽ tăng lên,” Powell nói. “Tôi nghĩ rằng rủi ro lớn hơn là nó sẽ ổn định ở mức cao hơn 2%. … Đó là lý do tại sao chúng tôi giữ tất cả các lựa chọn mở và tại sao chúng tôi không vội vàng.”

Các quan chức khác trong tuần này cũng nhấn mạnh rằng Fed đang cố gắng cân nhắc rủi ro của việc cắt giảm lãi suất quá sớm – điều có thể làm lạm phát tăng trở lại – và duy trì lãi suất quá cao trong thời gian dài, điều mà có thể gây ra suy thoái.”

Andrea Kugler, thống đốc Fed mới được bổ nhiệm cho biết hôm thứ Tư trong bài phát biểu công khai đầu tiên: “Tại một thời điểm nào đó, việc lạm phát và thị trường lao động tiếp tục hạ nhiệt có thể khiến việc giảm lãi suất trở nên phù hợp”. “Mặt khác, nếu tiến trình giảm lạm phát bị đình trệ, thì có thể phù hợp để giữ phạm vi mục tiêu ổn định ở mức hiện tại lâu hơn.”

Một số nhà phân tích đã chỉ ra những dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang trở nên có năng suất hơn hoặc hiệu quả hơn, cho phép nó tăng trưởng nhanh hơn mà không nhất thiết phải làm tăng lạm phát. Tuy nhiên, dữ liệu về năng suất, nó vốn dĩ nổi tiếng là khó đo lường và bất kỳ sự cải thiện có ý nghĩa nào cũng không nhất thiết phải trở nên rõ ràng trong nhiều năm.

Tuy nhiên, Eric Swanson, nhà kinh tế tại Đại học California, Irvine, cho biết: “Có thể nền kinh tế có thể phải chịu lãi suất cao hơn chúng tôi nghĩ vào năm 2019 trước đại dịch”.

Nếu vậy, điều đó có thể không chỉ trì hoãn việc cắt giảm lãi suất của Fed mà còn dẫn đến ít đợt cắt giảm lãi suất hơn. Các quan chức Fed vẫn cho biết họ có kế hoạch cắt giảm lãi suất có lẽ ba lần trong năm nay, dưới mức 5 hoặc 6 lần mà một số nhà phân tích thị trường dự đoán.

Nguồn AP